लोकमत24
घरातील आयुर्वेद
१) लसूण-
मुका मार लागल्यावर लसुनाच्या ५ कळ्या व २ ग्राम मीठ वाटून त्याचे दुखऱ्या जागी पोटीस बांधावे. क्षयरोगावर (टी.बी.) सोललेला लसूण १० ग्राम, १ कप ताकात दररोज घेतल्यास क्षयरोग नाहीसा होतो. केसतोडावर- लसूण व मोहऱ्या वाटून लावावे. कर्णशुळावर व कान वाहत असल्यास लसुणच्या २ कळ्या खोबरेल तेलात तळून व गाळून ते तेलाचे ३/४ थेंब कानात टाका.
२) जिरे-
पावसाळ्यात पचनशक्ती कमी होते त्यामुळे बरेचदा पातळ संडास होते. अशावेळेस सुंठ, जिरेपूड प्रत्येकी चिमुटभर ग्लासभर पाण्यात उकळून वारंवार पिणे. स्रियांमध्ये श्वेतस्राव होत असल्यास रात्री १ चमचा जिरे ग्लासभर पाण्यात भिजत ठेवणे. सकाळी ते पाणी गळून पिणे. असे १ महिनाभर घेणे. अन्न पचत नसल्यास पाव चमचा जिरेपूड व चिमुटभर हिंग गरम पाण्यासह जेवणापूर्वी घेणे.
३) कारले-
मधुमेहावर(डायबेटिस)कारलीच्या पानाचा रस कप महिनाभर घेतल्यास १ महिन्यात लघवीतून साखर जाते व मधुमेह बरा होतो. मुळव्याधीवार कारलीच्या फळांचा रस ४ चमचे व साखर ४ चमचे एकत्र करून घेतल्यास १ महिन्यात मूळव्याध बरा होतो. हिवतापावर कारलीच्या पानांचा रस चमचे,जिरे चूर्ण ५ ग्राम व गुळ एकत्र करून ३ दिवस घेतल्यास हिवताप बरा होतो.
४) कांदा-
नाकातून रक्त पडत असल्यास पांढरया कांद्याचा रस कपाळास चोळावा व थंड पाण्याची कपड्याची घडी डोक्यावर ठेवावी.नाकातून रक्त जाणे बंद होते. हृदयरोगावर कांद्याचा रस ४ चमचे साखर २० ग्राम व लोणी २० ग्राम १ महिना दररोज घेणे.हृदयरोग बरा होतो. सर्वे प्रकारच्या विषावर पांढरा कांदा व आवळे पोटभर खावे सर्व प्रकारचे विष जाते.
५) हिंग-
जेवण अजीर्ण झाल्यास हिंग, गावरान तूप, गरम पाण्यासह घेणे.लहान बाळाचे पोट दुखत असल्यास हिंगाचे पाणी गरम करून पोटावर लेप देणे. जेवणानंतर पोट दुखत असल्यास हिंग, जिरेपूड, सैधव, तूप जेवणापूर्वी खाल्ल्यास पोट दुखत नाही. दातदुखीवर हिंगाच्या पाण्याच्या गुळण्या कराव्यात.
६) हळद-
खोकला येत असेल किंवा आवाज बसला असेल तर सुंठ टाकून हळदीचा काढा घ्यावा. सर्दीने घसा खवखवत असेल तर हळदीच्या काढ्याने गुळण्या कराव्यात. मार लागलेल्या ठिकाणी चांगल्या अवस्थेत म्हणजे झाकून ठेवलेली हळदीची पूड दाबून धरल्यास रक्तस्राव लगेच थांबतो. मुका मार लागल्यास किवा सूज आल्यास हळकुंड पाण्यात उकळून गरम करून त्याचा लेप लावावा. दुधाची साय,हरभरा डाळीचे पीठ,हळद लेप करून लावल्यास चेहऱ्याचा वर्ण उजळतो.
७) सुंठ -
आल्याचा रस किंवा अद्रक बारीक करून साखरेत शिजवून त्याचा आलेपाक बनवतात.हा पाक भूक न लागणे,तोंडाला चव नसणे,पित्तामुळे मळमळणे डोके दुखणे यावर उपयोगी. अजीर्ण झाल्यास आल्याचा रस,लिंबाचा रस व सैंधव मीठ घ्यावे. सर्दी झाल्यास आले, दालचिनी, खडीसाखर यांचा काढा घ्यावा. पित्त मळमळ असल्यास सुंठाचे चूर्ण, साखर सारख्या प्रमाणात घेणे. लहान बाळास दुध पचत नसल्यास १ कपभर दुध चिमुटभर सुंठ, १०-१२ वावडिंग दाणे टाकून उकळून पाजणे.
८) ओवा -
पोटदुखी व अजीर्ण झाल्यास ओवा, कालेमीठ गरम पाण्यासह घेणे. पोटात जंत झाले असल्यास ओवा व नागिणीचे पण खाणे. पोटात गुबारा धरल्यास किंवा भूक लागत नसेल तर ओवा, चिमुटभर हिंग, सैधव मीठ गरम पाण्या बरोबर घेणे.
९) जेष्ठमध -
वारंवार खोकला येत असल्यास जेष्ठमध चूर्ण किंवा काडी ३-४ वेळेस चघळणे. मलप्रवृत्ती साफ होण्यास जेष्ठमध चूर्ण प्रत्येकी अर्धा चमचा रात्री झोपताना घेणे.
१०)देशी गाईचे तूप-
गायीचे तूप सर्वात उत्तम. अन्नाचे पचन होते, भूक वाढते. तुपाने स्निग्धता येते. उन्हाळ्यात तळपायाची आग होत असेल तर शतधौत घृत चोळावे. आग कमी होते.
लोकमत24
शरीरातील हिमोग्लोबिन लोह रक्त वाढविणारे हे १२ पदार्थ खा,झटपट रक्त वाढेल
१) गुळ-
गुळात लोहाचं प्रमाण भरपूर असतं. अनेकजण जेवणानंतर गुळाचा एक खडा खातात. रोज एक तुकडा गूळ खाणं ही चांगली सवय आहे. लोह वाढण्यासाठी गूळ शेंगदाणे हे एकत्र खाणं फायदेशीर असतं.
२) केळी-
केळात प्रथिनं, लोह आणि इतर खनिज तत्त्वं असतात. त्यामुळे रोज एक केळ खाल्ल्यानं शरीराची लोहाची गरज पूर्ण होण्यास मदत होते.
३) पालक -
कमी उष्मांक असलेला पालक आरोग्य सांभाळण्याचं महत्त्वाचं काम करतो. 100 ग्रॅम पालकात 3.6 मिलिगॅम लोह सतं. पालकात जीवनसत्त्वं, अँंण्टिऑक्सिडेण्ट आणि खनिजांचं प्रमाण भरपूर असतं. यात अ, ब2, क आणि के या जीवनसत्त्वांचा समावेश असून त्यात मॅग्नेशिअम, मॅग्नीज, फोलेट, लोह, कॅल्शिअम आणि पोटॅशिअम ही महत्त्वाची खनिजं असतात. पालकात असलेल्या कॅरोटीनोइड या अँण्टिऑक्सिडेण्टमुळे कर्करोगाचा धोका कमी होतो. शरीरावरची सूज कमी करणे आणि डोळ्यांच्या समस्या सोडवण्यास पालक फायदेशीर असतो.
४) बीट -
बीट हे लोह वाढवणारा घटक आहे. नुसतं बीट खाणं जसं फायदेशीर असतं तसंच लोह वाढण्यासाठी बीटाचा ज्यूस पिणं लाभदायक ठरतं. 1 ग्लास बीटाच्या ज्यूसमधे एक चमचा मध घालून रोज प्यायल्यास लोहाची कमतरता भरुन निघते.
५) सफरचंद -
सफरचंद खाणं हा अँनेमिया बरा करण्याचा चांगला मार्ग आहे. सफरचंद खाल्ल्यानं हिमोग्लोबीन तयार होतं. त्याशिवाय सफरचंदात समाविष्ट असलेल्या इतर जीवनसत्त्वांमुळे शरीरातील रक्त वाढतं.
६) डाळी -
आपल्या भारतीय आहारपध्दतीत डाळी खाण्याला खूप महत्त्व आहे. डाळींमधे प्रथिनं असतात तसेच रोज डाळ भात, डाळ-पोळी किंवा केवळ सूप म्हणून डाळ खाल्ल्यास शरीरातील लोहाचं प्रमाण वाढतं.
७) मनुका-
शाकाहार घेणार्‍यांसाठी मनुका खाणं खूपच लाभदायी असतं. मनुक्यात लोह आणि ब जीवनसत्त्वं असतं. लोहाची कमतरता भरुन काढण्याचं महत्त्वाचं काम मनुके करतात. त्यामुळे ज्यांच्या शरीरात लोहाचं प्रमाण कमी आहे त्यांना रोज मनुके खाण्याचा सल्ला दिला जातो.
द्राक्षामधेही लोहाचं प्रमाण भरपूर असतं. ते हिमोग्लोबीन तयार करतं तसेच हिमोग्लोबीनसंबंधीचे आजार बरे करण्याची ताकद द्राक्षामधे असते. क जीवनसत्त्वं युक्त द्राक्ष हंगामात नियमित खाल्ल्यास त्याचा फायदा वय होण्याची प्रक्रिया हळू होते. द्राक्षं हे पोटाच्या आरोग्यासाठीही उत्तम असतात.
८) घेवडा भाजी -
शेंग भाज्यांमधे घेवडा ही भाजी लोह वाढण्यासाठी महत्त्वाची मानली जाते. अ, क, के, बी6 या जीवनसत्त्वांनी युक्त ही भाजी शरीराची पोषक घटकांची गरज पूर्ण करते. घेवड्यात जीवनसत्त्वांसोबतच खनिजंही भरपूर असतात. यात लोहाचं प्रमाण भरपूर असतं. सर्व प्रकारच्या शेंग भाज्यात लोहाचं प्रमाण भरपूर असल्यानं आहारात शेंग भाज्यांचा नियमित समावेश असावा असं तज्ज्ञ म्हणतात.
९) बटर -
एरवी बटर खाण्यासाठी निर्बंधच जास्त . पण पीनट बटर मात्र आवर्जून खाण्याचा सल्ला आहार तज्ज्ञ देतात. प्रथिनं, पोटॅशिअम, मॅग्नेशिअम हे महत्त्वाचे घटक पीनट बटरमधे असतात. शेंगदाण्यापासून तयार होणारं हे बटर सेवन करणं हे मधुमेह, सर्दी खोकला या शारीरिक आजारांसोबतच मानसिक आजारांसाठीही उपयुक्त मानलं जातं. वजन कमी करण्यासाठी उपयुक्त असणारं पीनट बटर हे त्यातील लोहाच्या प्रमाणामुळे हिमोग्लोबीन वाढवण्यासाठीही उपयुक्त ठरतं. 100 ग्रॅम पीनट बटरमधे 1.9 मिलिग्रॅम लोह असतं.
१०) ब्रोकोली-
शरीरात लोहाचं प्रमाण झपाट्यानं वाढवायचं असेल तर ब्रोकोली ही भाजी नियमित खावी. 156 ग्रॅम तयार ब्रोकोलीमधे 1 मिलिग्रॅम लोह मिळतं. यासोबतच ब्रोकोली हे के, क ही जीवनसत्त्वं, फॉलिक अँसिडचं मुख्य स्त्रोत आहे. ब्रोकोलीतून शरीराला पोटॅशिअम, तंतूमय घटक मिळतात. यातील क जीवनसत्त्वं हे अँण्टिऑक्सिडण्ट असून शरीराचं मुक्त मुलकांपासून ( फ्री रॅडिकल्स) संरक्षण करतं.
११) टोफू-
टोफू हे सोयाबिनपासून बनलेलं पनीर आहे. या टोफूमधे लोह, कॅल्शिअम,मॅग्नीज, सेलेनियम आणि फॉस्फरस हे महत्त्वाचे घटक असतात. 126 गॅम टोफूमधे 3.6 मिलिग्रॅम लोह असतं.
१२) भोपळ्याच्या बिया -
भोपळ्याच्या बिया या चवीला रुचकर लागतात यात अँण्टिऑक्सिडण्टस, मॅग्नेशिअम, झिंक आणि फॅटी अँसिड असतं. यासोबतच लोहाचं प्रमाणही भरपूर असतं. 28 ग्रॅम भोपळ्याच्या बियात 4.2 मिलिग्रॅम लोह असतं.
.jpg)
